0 MADDALEN SARIA

UMEZURTZAREN ISTORIOA

Historio hau, benetako lagunek zenbat balio duten jakiteko eginda dago.
Bazen behin neskatxo bat Miren izenekoa, umezurtza zenez ez zeukan ia dirurik.
Berak pentsatzen zuen:
-Nolakoak izango ziren nire gurasoak?
Neskatoa beti triste eta negarrez zegoen, bere familiari buruz zerbait jakin nahi zuelako.
Haurrak bere aita eta amarekin ikusten zituenean, bere buruan pentsatzen zuen:
-Nolako zortea duzuen, zuek aita eta amarekin eta nik aita eta amarik gabe!
Zituen bost euroekin pasteltxo bat erosi zuen eta 90 zentimo sobratu zitzaizkion eta pipa poltsak erosi zituen. Eta gero lo egitera joan zen.
Urrengo goizean bere lagun bat ikusi zuen, Ohiane izenekoa.
Mirenentzat Ohiane bere lagun mina zen eta Ohianerentzat Miren. Ikusten ziren bakoitzean Miren Ohianeren etxera joaten zen, eta Ohianeren etxean garbitu, jolastu eta lo egiten zuen.
Egun horretan Mirenen urtebetetzea zen, 12 urte egin zituen, eta Ohianek txokolatezko pastel bat , bi jertsei, bi galtza eta bi zapata pare oparitu zizkion. Miren pozaren-pozez saltoka hasi zen, eta kontratu bat zegoela konturatu zen, irakurri eta kontratuan jartzen zuen:
Adoptatu nahi baduzu lehendabizi hau sinatu behar duzu, hau da, beti ere adoptatu nahi duzuna ados egotean. Adoptatuaren sinadura behar duzue.
Eta Mirenek noski sinatu zuela, berak ama eta aita bat izango zituelako eta gainera, ahizpa bat ere bai.
Baina berak bazekien ez zirela bere benetazko aita-ama, ezta bere benetako ahizpa ere. Berari berdin zitzaion, berarentzat Ohianeren ama eta aita orain bereak ziren ere, eta Ohiane bere ahizpa.
Ohianek esan zion:
-Nik eskatu diot amari zuri adoptatzea. -Mirenek erantzun zion:
-Mila esker, egin didaten oparirik onena da.
Eta Miren konturatu zen horrelakoak direla benetako lagunak.

Argitxulo

0 THOMAS ALVA EDISON

 THOMAS ALVA EDISON

Tomas Alva Edison trabajaba en Western Union. Era operador.

Tomas Alva Edison nacio en 1.847 en Milan(Ohio). Su familia, en la decada de 1.830 se instalo en Amsterdan y Nueva Jersey, en Passaic. El abuelo de Edison, Jonh Edison, en los tiempos de guerra, se puso de lado de los britanicos. Despues su padre Samuel Edison, se puso de lado de los que estaban en contra de la ley. Su madre se llamaba Nancy.

En la niñez, Thomas empezo a ir al colegio cuando tenia 8 años, pero 3 meses depués, regresó a casa llorando, porque  el profesor le habia dicho que era un  estudiante seco. A la edad de doce años, vendia periodicos, pero en su tiempo libre aprendio fisica, quimica y mecanica.

Si hablamos de su madurez, se movio de una ciuda a otra y de un tabajo a otro tambíen. Estuvo por irse a Brasil a trabajar con el telégrafo, pero al final de 1.868, se encontraba en Boston trabajando en Western Union.
Su esposa era Mária Stilwelle, y con ella tubo tres hijos:

• Mária Stilwelle Edison (nacio en 1.873 - murió en 1.965)
• Thomas Alva Edison Jn. (nacio en 1.876 - murió en 1.935 )
• Wilian Leslie Edison (nacio en1.878  -murió en 1.937)

09 de agosto de 1.884, Mária Stiwelle, esposa de Edison, murió.

24 de febrero de 1.886, el viudo de 39 años se caso con la 20 añera Mina Millerre en  Akro (Ohio). Tambien tubo tres hijos con ella:

• Madeleine Edison (nacio en 1.888 - murió en 1.979)
• Chrales Edison (nacio en 1.890 - murió en 1.969). Cuando su padre muriese el se aria cargo de la empresa, pero unos años despues seria nombrado gobernador de Nueva Jersey.
• Theodore Edison (nacio en 1.898 - murió en 1.992). El tambien aria 80 patentes.

 En el 18 de octubre de 1.931, Thomas Alva Edison murió en Nueva Jersey com 84 años.

Thomas Alva Edison

Thomas Alva Edison,  Western Unionen aritzen zen lanean. Operadorea izan zen.

Thomas Alva Edison 1.847an jaio zen, Milanen (Ohion). Bere familia, 1.830eko hamarkadan Amsterdenetik eta New Jerseytik ezarri zen, Passaicen. Edisonen aitona, Jonh Edison, gerra garaia batean, britainiarren alde aritu zen borrokan. Geroago bere aita Samuel  Edison, matxinatuen alde jarri zen. Familiak berriz alde egin behar izan du Estatu Batuetara. Bere amak  Nancy zuen izena.

Haurtzaroari dagokionez, Thomasek 8 urte zituela hasi zen ikastolara joaten , baina  3 hilabete geroago, etxera itzuli zen negarrez, irakaslea ikasle idorra zela esan baitzion. Hamabi urte zituela egunkariak saltzen aritu zen, baina bere denbora askean fisika, kimika eta mekanika ikasten zuen.

Helduaroaz hitz egiten badugu, hiri batetik bestera mugitzen ibili zen eta lan batetik bestera ere bai. Brasilera joatekotan egon zen telegrafoan lan egiteko, baina 1.868ko bukaeran, Bostonen zegoen Western Unionen lan egiten. Bere emazteak María Stilwelle zuen izena, eta berarekin 3  seme -alaba izan zituen:

• María Estelle Edison (1.873an jaio-1.965an hil).
• Thomas Alva Edison Jn. (1.876an jaio-1.935an hil).
• Wilian Leslie Ediso (1.878-n  jaio-1.937an hil).

1.884ko abuztuaren 9an, María Stilwelle, Edisonen emaztea, hil egin zen.
1.886ko otsailaren 24an, 39 urteko alarguna 20 urteko Mina Millerrekin ezkondu zen Akronen (Ohion). Berarekin hiru seme-alaba izan zituen:

• Madeleine Edison (1.888an jaio-1.979an hil).
• Charles Edison (1.890an jaio-1.969an hil), aita hildakoan, berak hartuko zuen enpresaren ardura, baina urte batzuk  geroago, New Jerseyko gobernadorea egingo zen.
• Theodore Edison (1.898an jaio-1992an hil). Berak ere 80 bat patente egingo zituen.

1.931eko urriaren 18an, hil zen New Jerseyn 84 urte zituela.


                              FONOGRAFOA

                     

Fonografoa izan zen lehen aparatu soinua grabatu eta erreproduzitu gai izan zena. Thomas Alva Edisonek 1877ko azaroaren 17an lehenengo fonografoaren berri eman zuen, 1887ko azaroaren 29an lehen aldiz munduari erakutsi zion eta 1878ko otsailaren 19an patentatu zuen.

1889ko abenduaren 2an Johannes Brahms oso konpositote ospetsuaren interpretazio bat grabatu zuen. Piano bakar bateko Hungariar Dantzen zati bat zen, grabaketa hau oraindik gordeta dago, baina bere kalitatea oso penagarria da.
                                            

0 MAKINA SINPLEAK ETA KONPLEXUAK

Sinpleak:

plano inklinatua

 ziria












palanka

torlojua

gurpila












txirrika










 tornua

balazta






mailua









 polea












 konposatuak:

ordenagailua

bizikleta elektrikoa

iturria

mugikorra

ordularia

ontzi-garbigailua

kafegailua

kotxea

itsasontzia

satelitea

0 EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOA

                                                    EUSKADI
                                        
                                         

Euskadi Euskal Herriko mendebaldean dago, Espainiako iparraldean. Bere mugak hauek dira: iparraldean Bizkaiko golkoa, hegoaldean Errioxa,  ekialdean Nafarroa eta mendebaldean Gaztela eta Leon.
                                                    
Euskadiko probintziak hauek dira: Araba, Bizkaia eta Gipuzkoa. Bere hiriburua Gasteiz da eta bere herri garrantzitsuenak,  berriz,  Donosti eta Bilbo.

Euskadik 2.099.251 biztanle ditu, bere hadadura 7.192 km karratu ditu eta bere dentsitatea, 291,8 pertsonakoa  km karratu batean da.

Euskadiko erliebe batzuk , honako hauek dira: Aizkorri mendia, Gorbeia mendia, Aratz mendia,Pasaiako  badia ... dira.
Hidrografiari dagokionez , hauek dira ibai batzuk : Bidasoa ibaia , Oiartzun ibaia, Deba ibaia, Zadorra, Baia, Omecillo, Lea, Oka, Butroe, Ibaizabal...dira.

Bere klimak hauek dira: Atlantikoa eta Atlantikoaren eta Mediterraneoaren arteko trantsizio klima.

Euskadiko lan-sektoreak lehenegoa, bigarrena eta hirugarrena dira , besteak beste:arrantza, nekazaritza, auto lantegia, elikagai lantegia, garraioak, osasun zerbitzuak...

Euskadiko historia hau da: Historiagileek erromatarren garaian Euskal lurraldea hainbat tribuk betetzen zutela diote. Erromatar inperioaren,gainberarekin, holde barbaroek herrixka batzuk sortu zituzten 778. urtean.

Euskadiko kulturan , besteak beste, hauek dira aipatzekoak::

• Hizkuntzak:ofizialak euskara eta gaztelania dira.

• Jaiak: Tolosako inauteriak, Gipuzkoako Madalenak, Aste Nagusia, San Ferminak...dira
• Gastronomia:Arrautza trufatuak etxeko orehabian foie-kroketekin,

                                    bakailua,
                                   buia eta alberjina entsalada,
                                    pil-pil ozpin olioarekin,
                                    berdela plantxan ,
                                    pandera patatekin,                               
                                    txahal-granadekin,
                                    udareak ardoareki...
 
                      
                     

• Monumentuak:Santa Maria de los Reyes, Güeñes, Arrate...dira.
• Pertsonaia famatuak:Jesus Mari Zamora, Sara Carracelas, Ane Igartiburu, Carlos Arguillano, Iñaki  Perurena...dira.

Berriz, bere lehendakaria Patxi López da.                                  

0 NIRE DESKRIBAPENA

Nire izena Leire da,ile marroia duteta motza,begi marroiak eta 10urte ditut baina laister 11egingo ditut .Nire lagun mina:Ekiñe,Ainhoa,Irati eta Zuriñe dira.Nire lagunak berriz:Alaitz,Natalia,Ane,Aritz,Ivan,Christian...
Nire lagunekin eta nire familiarekin egotea gustatzen zait.Parkean egotea  nire lagun  gustukuen dut.Nire janari gogokoena pizza da.

0 ARROZA ESNEAREKI.....ERREZETA

Osagaiak:
-azukrea
-arroza
-esnea
-limoi pusketa bat rraiatuta(azala)
-kanela autsetan
-ramazko kanela

Nola egiten den:
Lehenik sartu kazuela batean esnea,limoi pusketa rraiatuta(azala),rramazko kanela eta azukrea.Ondoren ,piskar beroa dagoenean bota arroza,eta esnea gelditzen ez denean bota edalontzi batean.Urrengoz,sartu frigorikoan oso otza egon arte.Azkenik,nahi duena bota kanela autsetan eta gozatzera!!!!!